اثر پاکلوبوترازول و طول روز بر رشد رویشی و زایشی دو رقم توت فرنگی

رشد رویشی بیش از حد توت فرنگی به خصوص در سیستم های کشت متراکم ویک ساله باعث گرده افشانی نامنظم، افزایش میوه های بدشکل، کاهش تشکیل گل و میوه و گسترش بیماری های قارچی می شود. کنترل رشد رویشی با استفاده از روش های شیمیایی مثل استفاده از کندکننده های رشد نسبت به روش های مکانیکی بیشتر مورد توجه قرار دارد. از دیگر مسائل در کشت و پروش توت فرنگی، تولید خارج از فصل این محصول می باشد. توت فرنگی های بهاره برای گل انگیزی و گل‍دهی نیازمند روزهای کوتاه بوده و در طی فصل رشد یک بار محصول تولید می کنند. استفاده از تنظیم کننده های رشد که بتوانند اثراتی مشابه روزکوتاه بر گل انگیزی را فراهم کنند، ممکن است در تولید خارج از فصل و افزایش عملکرد موثر باشند. پاکلوبوترازول به منظور کاهش رشد رویشی و تحریک گل دهی در گیاهان به روش های مختلف استفاده می شود. لذا پژوهش حاضر با هدف کنترل رشد رویشی و تولید خارج از فصل توت فرنگی در دو آزمایش جداگانه طراحی و انجام شد. در آزمایش اول اثر روش کاربرد و مقادیر مختلف پاکلوبوترازول بر رشد رویشی و زایشی توت فرنگی رقم همیشه بهار سیلوا مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. نشاءهای توت فرنگی رقم سیلوا در مرحله 3 تا 4 برگی با پاکلوبوترازول در مقادیر0، 5/0، 1، 5/1و 2 میلی گرم ماده موثر به ازاء هر گیاه و به دو روش کاربرد خاکی و محلول پاشی تیمار شدند. نتایج آزمایش اول نشان داد پاکلوبوترازول موجب کاهش سطح برگ، طول دمبرگ، وزن تر و خشک اندام هوایی شد. در مقابل قطر دمبرگ، میزان کلروفیل برگ و شاخص برداشت تحت تأثیر پاکلوبوترازول افزایش یافت. کاربرد پاکلوبوترازول به میزان 1 میلی گرم ماده موثر به ازاء هر گیاه باعث افزایش عملکرد بوته به میزان 27/17 درصد شد. در این آزمایش مقادیر بالای پاکلوبوترازول رشد ریشه را محدود کرده و در نتیجه قطر ریشه کاهش یافت. روش محلول پاشی پاکلوبوترازول در کاهش سطح برگ، وزن تر اندام هوایی و افزایش شاخص برداشت به طور معنی داری موثرتر از کاربرد خاکی این ترکیب بود. همچنین وزن خشک اندام هوایی تحت تأثیر محلول پاشی پاکلوبوترازول کاهش بیشتری نسبت به وزن تر نشان داد. لذا روش محلول پاشی با کاهش بیشتر وزن تر اندام هوایی و اثر کمتر بر کاهش وزن خشک توانست در افزایش مواد فتوسنتزی و ماده خشک موثرتر از کاربرد خاکی باشد. اثر متقابل روش کاربرد و مقادیر مختلف پاکلوبوترازول برای صفات سطح برگ و قطر دمبرگ نیز در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. آزمایش دوم به بررسی امکان کاربرد پاکلوبوترازول به عنوان جایگزینی به جای شرایط روزکوتاه به منظورگل انگیزی و تولید خارج از فصل توت فرنگی بهاره رقم کامروسا در شرایط روزهای بلند پرداخت. علاوه بر این تأثیر پاکلوبوترازول بر رشد رویشی در این رقم نیز مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل روزهای کوتاه (sd) (21 روز شرایط 16 ساعت تاریکی و 8 ساعت روشنایی)، پاکلوبوترازول (pbz) در مقادیر 2/0، 4/0 و 6/0 میلی گرم ماده موثره به ازاء هر گیاه بدون ایجاد شرایط روزکوتاهی و کاربرد این ترکیب بعد از ایجاد شرایط روزکوتاه برای گیاهان (sd+pbz) بود.آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار انجام شد. نتایج آزمایش دوم نیز نشان داد پاکلوبوترازول موجب افزایش میزان کلروفیل برگ، وزن خشک اندام هوایی، تعداد برگ، قطر دمبرگ و وزن خشک ریشه در مقایسه با تیمار sd گردید. همچنین با کاهش مقادیر مورد استفاده پاکلوبوترازول در آزمایش دوم تأثیر مثبت این ماده بر رشد ریشه و به دنبال آن افزایش قطر مشاهده شد. تیمار pbz به میزان 6/0 میلی گرم ماده موثره به ازاء هر گیاه موجب افزایش تعداد گل و عملکرد بوته ها به ترتیب به میزان 67/216 و 206 درصد نسبت به تیمار روزکوتاه (sd) شد. لیکن همین غلظت باعث بیشترین کاهش در سطح برگ و طول دمبرگ گردید. نتایج آزمایش دوم همچنین نشان داد استفاده از پاکلوبوترازول در شرایط روزبلند توانست جایگزین تیمار روزکوتاهی در القای گل انگیزی شود.